Eind november had ik een bijscholing van medische basiskennis over het zenuwstelsel: de poly vagaal theorie, die gaat over de reactie op prikkels. We hebben voor onze overleving twee aangeboren (biologische) behoeftes, waar ons zenuwstelsel op gericht is:
1. Waarschuwen bij onveiligheid (stress reactie)
2. Verbinding en samenwerking (vanuit ontspanning)
Voor een sterk immuunsysteem en voor veerkracht, is er balans nodig in je zenuwstelsel, zodat ons lichaam na een stress ervaring, weer op alle niveaus kan herstellen. Bij chronische stress en voortdurende overprikkeling, gebeurt dat te weinig, maar je kan die omschakeling van overleven (1) naar verbinden (2) wel trainen!
Daarvoor zijn we uitgerust met sensoren die voortdurend zoeken of er signalen van onveiligheid zijn, zodat we bijtijds op een gepaste manier kunnen reageren. Is er gevaar (1) dan reageren we met vechten, vluchten of bevriezen; een biologische reactie die bij de geboorte al in ons zit. Maar ook bij niet-fysiek gevaar, zoals psychische/mentale stress zorgt dit ervoor dat er stresshormonen worden aangemaakt.
Het deel van het zenuwstelsel dat streeft naar samenwerking (2) werd in de evolutie later aangelegd. Deel zijn van een groep (denk maar aan dieren die veiliger zijn als ze in een kudde bij elkaar zijn), zorgt óók voor veiligheid en maakt meer mogelijk dan wanneer je in je eentje opereert.
De vaardigheid om je te verbinden met anderen is niet aangeboren, maar moet je leren. De basis wordt al gelegd in je eerste levensjaren, maar kan ook daarna verder worden ontwikkeld. Een voorwaarde daarbij zijn veilige omstandigheden, waarin je zenuwstelsel zich gaat afstemmen op dat van de ander. In deze toestand worden eerdere stresshormonen weer afgebouwd.
Bij de nascholing hoorden ook oefeningen om bij jezelf waar te nemen welk deel van je zenuwstelsel ‘aan’ staat, zodat je van daaruit zelf kunt sturen om naar het meer ontspannen deel van je zenuwstelsel te gaan. Veel oefeningen zijn al deel van therapeutische programma’s en niet nieuw. Eén daarvan is bijvoorbeeld een ademoefening die je dagelijks kunt doen om uit een staat van (soms onbewuste) stress te komen.
Een mooie nascholing en aanvulling in mijn consulten!