Stress en trauma beinvloeden de werking van het zenuwstelsel via een grote zenuw in de hersenen: de nervus vagus. Deze bestaat uit 3 verschillende delen, die met veel organen zijn verbonden en daar voor een specifieke reactie kunnen zorgen. Zo hebben we een aangeboren vermogen om te reageren op bedreigingen met een vecht- of vluchtreactie. Via adrenaline naar spieren en diverse organen wordt ons lichaam daar dan op voorbereid. Als vechten of vluchten geen optie is, kan ons lichaam in een ‘shut down’ gaan: alle functies gaan op een laag pitje (‘freeze’). In de dierenwereld zie je dit ook, zodat de aanvaller de indruk heeft dat het prooidier dood is. Bij mensen zie je bij ‘freeze’ dat iemand zich terugtrekt, alle functies gaan op een laag pitje; innerlijk heeft diegene de hoop opgegeven. Maar er is nog een derde tak van de vagus, de voorste, die zorgt voor een andere reactie: om verbinding te maken. Die tak onderdrukt de hierboven genoemde primaire reacties en gaat op zoek naar mogelijkheden om te verbinden en samen te werken met anderen in plaats van te vechten/vluchten of af te haken. Dit vermogen tot reguleren, moet vanaf de geboorte ontwikkeld worden, iets wat het kind leert van zijn verzorgers. Door liefdevolle aanwezigheid te ervaren van die verzorgers, zorg en troost als het honger heeft, valt of teleurgesteld is, doet het kind die ervaringen op. Zo leert een baby of jong kind dat stressvolle situaties niet levensbedreigend zijn, dat die te overkómen zijn en dat daar ook mogelijkheden voor zijn. Maar dit regulerende deel van de nervus vagus, dat weer andere paden in het brein (vooral het voorste deel daarvan) activeert, kan worden geblokkeerd door traumatische ervaringen of chronisch onvervulde behoeften van een kind.
Het goede nieuws is dat je zenuwstelsel plastisch is en zich ook op latere leeftijd nog ontwikkelt, zodat je dit vermogen om te reguleren alsnog kan ontwikkelen. Daarover meer in een volgend blog! Zodat je minder (snel) last hebt van beperkingen, chaos in je leven of vermoeidheid en beter in staat bent om met prikkels in je leven om te gaan. Een houding van compassie naar jezelf (of naar je kind als die kenmerken van AD(H)D heeft) geeft een basis van veiligheid en speelt daarbij een cruciale rol wat al veel verschil kan maken.